‘Meneer doktoor’ steeds vaker ‘mevrouw doktoor’

Binnenkort zeggen we vaker ‘mevrouw doktoor’ dan ‘meneer doktoor’ als we naar de huisarts gaan. Hoewel huisarts in het verleden werd gezien als een typisch mannenberoep, zullen er binnenkort voor het eerst meer vrouwelijke dan mannelijke huisartsen zijn. Dat stelt Acerta vast in een nieuw onderzoek dat alle beschikbare data rond huisartsen naast elkaar legt.

Uit de laatste cijfers van de overheid blijkt dat er in ons land momenteel nog steeds zo’n 12% meer mannen als huisarts aan de slag zijn dan vrouwen (6.700 tegenover 5.991), maar dat vrouwen in het beroep aan een forse inhaalbeweging bezig zijn (+ 62% op tien jaar tijd, ten opzichte van -14% bij de mannen). En ook na deze examenperiode zullen weer meer vrouwen de arbeidsmarkt instromen als huisarts. Het aantal vrouwelijke studenten in de master-na-master huisartsengeneeskunde is de afgelopen twee jaar namelijk met 5,4% toegenomen. En dat terwijl het aantal mannelijke studenten in de opleiding in diezelfde periode met 6,0% is gedaald. In vergelijking met 5 jaar geleden gaat het om een toename van 30% bij de vrouwelijke studenten, tegenover een stijging van ‘maar’ 17,7% bij de mannen. Voor het eerst in zeven jaar zitten er bovendien nu dubbel zoveel vrouwen dan mannen in de afstudeerrichting voor huisarts.

Figuur 1: Aantal studenten in de master-na-master huisartsgeneeskunde, uitgesplitst naar geslacht (Bron: Departement Onderwijs & Vorming)

Els Schellens, director starters en zelfstandigen bij Acerta: “De cijfers zijn duidelijk: vrouwen kiezen steeds vaker voor een carrière als huisarts. De redenen hiervoor kunnen divers zijn. We weten bijvoorbeeld dat de aandacht voor het welzijn van zelfstandigen, waaronder ook vrije beroepen zoals huisartsen vallen, steeds meer toeneemt. Daardoor vinden veel huisartsen een betere werk-privébalans en dat trekt vrouwen aan om in het beroep te stappen. Huisarts zijn bepaalt niet meer het hele (gezins)leven, terwijl dat vroeger wel vaak het geval was. Bovendien hebben huisartsen doorgaans meer voorspelbare werktijden met geen of minder nachtdiensten en weekenddiensten dan specialisten in ziekenhuizen. Tot slot werken steeds meer huisartsen in groepspraktijken, waar administratieve taken verdeeld worden en flexibele werkroosters mogelijk zijn. Daardoor vermindert ook de werkdruk. Dat alles zorgt ervoor dat het aantal vrouwen dat kiest voor het beroep almaar toeneemt. Die trend zien we overigens ook in heel wat andere vrije beroepen, en dat is goed nieuws.”

Niet alleen in de afstudeerrichting huisarts, maar ook in de gehele bacheloropleiding geneeskunde, was het aandeel ingeschreven vrouwelijke studenten nooit zo hoog. Intussen is 63% van de geneeskundestudenten een vrouw, het hoogste niveau in de laatste tien jaar.

Figuur 2: Aandeel vrouwelijke studenten in de academische bacheloropleiding geneeskunde

Els Schellens, director starters en zelfstandigen bij Acerta: “De vervrouwelijking van het huisartsenberoep is een goeie zaak, want het toont aan dat steeds meer vrouwen de weg vinden naar het ondernemerschap en de vrije beroepen. De overheid heeft het statuut van zelfstandige aantrekkelijker gemaakt door de invoering van ouderschapsverlof, ziekte-uitkeringen en extra pensioenopbouw. Daarom verwachten we dat de trend zich de komende jaren versneld zal doorzetten. Niet alleen door de grotere instroom van vrouwen in het beroep, ook doordat een groot aantal mannelijke huisartsen de arbeidsmarkt zal verlaten. Uit een recent rapport over de tijdsbesteding van huisartsen op vraag van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke en de FOD Volksgezondheid blijkt dat maar liefst 15% van de mannelijke huisartsen binnenkort met pensioen gaat, vergeleken met slechts 3% van de vrouwelijke huisartsen. De toenemende interesse van vrouwen in het huisartsenberoep is ook positief gezien het huidige tekort aan huisartsen in sommige gemeenten.”    

De stijging in het aantal vrouwelijke huisartsen is onderdeel van een bredere trend waarbij steeds meer vrouwen blijven kiezen voor de verschillende zorgberoepen. Ook in andere opleidingen, zoals tandheelkunde en verpleegkunde, is een toename van vrouwelijke studenten te zien. In de bacheloropleiding tandheelkunde is het aandeel vrouwelijke studenten bijvoorbeeld gestegen van 61% tien jaar geleden naar 70% in het huidige academiejaar. In de bacheloropleiding verpleegkunde studeren traditioneel ook veel vrouwen, maar hun aandeel is de afgelopen 10 jaar nog blijven toenemen, van 82% naar 84%.

Over de cijfers

De bovenstaande resultaten zijn gebaseerd op een analyse van de inschrijvingscijfers gepubliceerd door het Departement Onderwijs & Vorming. We nemen altijd de cijfers aan het einde van elk academiejaar. Voor het academiejaar 2023-2024 zijn dit voorlopige cijfers aan het begin van het academiejaar.  Het doel van deze analyse is om inzicht te geven in de instroom in een aantal vrije beroepen, waaronder dat van huisarts.