Is een eindejaarspremie uitbetalen verplicht?

Een eindejaarspremie of dertiende maand is een bonus die werknemers ontvangen in de maand december. Het is een ingeburgerd principe, en het lijkt dus vanzelfsprekend dat je personeel deze bonus elk jaar krijgt. Toch moéten niet alle werkgevers de eindejaarspremie uitbetalen. Hoe zit het precies in elkaar? En wat zijn de voor- en nadelen? We leggen het haarfijn uit.

Of jij als werkgever een eindejaarspremie moet uitbetalen? Dat hangt af van de regels in de sector waarin je actief bent. Om dat te weten, kan je de sectorale collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) bekijken. 

Raadpleeg deze cao’s in sectie 20.2 van de Sectorale Gids van Trefzeker.

Als er binnen jouw sector geen verplichting geldt, mag je als werkgever in principe zelf beslissen om een eindejaarspremie toe te kennen. Daarbij moet je dan wel rekening houden met de loonnorm – het percentage dat de loonkost mag stijgen – die de overheid elk jaar wettelijk vastlegt en dat maakt het soms onmogelijk om de premie effectief uit te betalen. Voor 2023-2024 was de loonnorm immers 0,0%: je mag in dat geval je personeel geen verhoging toekennen.

Je kan dit wel omzeilen door een koopkrachtpremie, consumptiecheques, ecocheques, een bonus of een ander extralegaal voordeel te geven.

Als jouw personeel volgens de cao recht heeft op een eindejaarspremie, betekent dat vaak, maar niet automatisch dat jij die als werkgever moet uitbetalen. In sommige sectoren doet het sectorale fonds dat. In dat geval wordt de premie wel onrechtstreeks gefinancierd door jou, de werkgever, doordat je het hele jaar bijdragen op het loon van je medewerkers moet betalen aan de sector.

Ook is het mogelijk dat er binnen jouw sector de afspraak is dat jij wel de eindejaarpremies uitbetaalt, maar dat het sectorale fonds deze daarna aan je terugbetaalt.

In de volksmond wordt de eindejaarspremie ook wel de dertiende maand genoemd. Toch stemt de premie niet noodzakelijk overeen met een volwaardig extra maandloon. Ook dit hangt af van de sectorale beslissingen hierover. In sommige gevallen gaat het om een forfaitair bedrag of een percentage van het maandloon. 

Ook goed om te weten: stel dat het effectief om een dertiende maandloon gaat, dan houdt je werknemer minder netto over van dit bedrag dan van een gewoon maandloon. Er wordt namelijk een bedrijfsvoorheffing voor uitzonderlijke vergoedingen afgehouden.

Als je werknemers in het paritair comité 200 vallen, hebben ze in principe altijd recht op een eindejaarspremie ter waarde van een volledig maandloon. Wel gelden er specifieke voorwaarden om de bonus te ontvangen.

• De werknemer is op het ogenblik van de uitbetaling verbonden aan je bedrijf door een arbeidsovereenkomst voor bedienden.

• De werknemer heeft een anciënniteit van minstens zes maanden op het moment van de uitbetaling.

• De werknemer is ten laatste de eerste dag van het beschouwde werkjaar in dienst getreden.

Als je werknemer dus later dan de eerste dag van het werkjaar begon, maar wel minstens zes maanden voor jou gewerkt heeft, dan krijgt die een eindejaarspremie die zich verhoudt tot het aantal gewerkte maanden.

Verlaat je werknemer binnen PC 200 (met minstens zes maanden anciënniteit) je bedrijf voor de uitbetaling van de premie? Dan heeft die in bepaalde gevallen wel nog recht op een eindejaarspremie in verhouding met de gepresteerde maanden in het lopende werkjaar:

• Bij (brug)pensioen

• Bij ontslag door de werkgever dat niét om dringende reden is

• Na een contract van bepaalde duur of bepaald werk van minstens zes maanden

• Bij ontslagname mits een anciënniteit van minstens vijf jaar

• Bij ontslag door definitieve overmacht

Net zoals de eventuele verplichting en het bedrag van de eindejaarspremie, ligt de beslissing hierover vast in je sectorale cao. In heel wat sectoren is de regeling gelijkaardig aan die binnen PC 200.

Ook dit ligt vast in de cao. Meestal wordt de voorwaarde gesteld dat de jobstudent minstens zes maanden gewerkt heeft voor de werkgever, wat vaak niet het geval is.

In principe wordt de eindejaarspremie berekend op basis van het aantal effectief gepresteerde uren. Bepaalde periodes worden wel gelijkgesteld met effectieve prestaties, binnen sommige sectoren toch. Zo wordt een ziekteperiode van minder dan drie maanden, moederschapsverlof en tijdelijke werkloosheid vaak gelijkgesteld. In dat geval krijgt de werknemer dus een volledige eindejaarspremie. Tijdskrediet of ziekteperiodes die langer zijn dan drie maanden, worden meestal niet meegeteld. Hierdoor krijgt de medewerker een lagere premie. 

Check dus zeker de specifieke afspraken in de cao in de Sectorale Gids van Trefzeker.