Zelfstandige of werknemer?

Wat is het verschil tussen zelfstandige en werknemer zijn?

Met de start van je zaak krijg jij het statuut van zelfstandige. Maar wat houdt dat in, zelfstandige zijn? Op welke vlakken verschilt dat van werknemer zijn? We vergelijken de twee.

Zelfstandige versus werknemer

Wie een zaak start is ondernemend, enigszins creatief, een beetje een durver ook, ietwat koppig meestal ... Die trekjes zijn wel typisch maar niet exclusief voor ondernemers, je hebt ook werknemers voor wie ze opgaan. Toch zijn er wel degelijk feitelijke verschillen tussen een werknemer en een zelfstandige. We vergelijken beide statuten.

Zelfstandige zijn, is zelf(standig) doen

Wie een eigen zaak heeft, noemen we niet toevallig een ‘zelfstandige’. Je moet als zaakvoerder van alles zelf(standig) doen. ‘Moet’ kan je gerust ook vervangen door ‘mag’, want het is precies het feit dat ze de dingen zelf in handen hebben, dat het zelfstandig zijn voor ondernemers zo aantrekkelijk maakt.

Werknemersstatuut versus zelfstandigenstatuut: de belangrijkste verschillen

Zelfstandigen onthouden meestal dat de sociale zekerheidsprestaties voor werknemers voordeliger zijn dan voor zelfstandigen. En werknemers onthouden dat zelfstandigen beroepskosten kunnen inbrengen. Beide kloppen. Maar finaal zijn de verschillen niet zo groot. En ze evolueren voortdurend. We zetten een paar aspecten voor beide statuten naast elkaar.

  Zelfstandige Werknemer
Vrijheid en verantwoordelijkheid

Als zelfstandige geniet je een grote dosis vrijheid. Jij bepaalt wat je doet en wanneer – al zullen je klanten daar een grote impact op hebben. Keerzijde van de medaille: de risico’s draag jij.

Als werknemer oefen je je beroep uit in het kader van een arbeidsovereenkomst, in naam en voor rekening van je werkgever. Die draagt alle risico’s.

Kosten en lasten

Werkgerelateerde kosten, lasten, bijdragen, belastingen ... het is jouw verantwoordelijkheid, jij moet zorgen dat je daarmee in orde bent. Jij betaalt sociale bijdragen en belastingen op je netto belastbaar inkomen na aftrek van je beroepskosten. Je kan dus wel beroepskosten inbrengen.

Jij krijgt je nettoloon gestort. Jouw werkgever heeft dan al de voorafbetaling van je belastingen geregeld en ook de andere kosten en lasten zijn voor hem.  Als werknemer worden er in  praktijk enkel forfaitaire beroepskosten verrekend.. 

Sociale bijdragen

Jij bent verantwoordelijk voor de betaling van je sociale bijdragen (berekend op je netto belastbare bedrijfsinkomsten) en dus voor de opbouw van je sociale zekerheidsrechten. Je moet je daarvoor aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds.

Je sociaal statuut wordt voor jou geregeld. Elke maand houdt je werkgever, in de praktijk meestal via een loonsecretariaat, jouw persoonlijke sociale zekerheidsbijdragen in op je (bruto)loon en stort die door aan de RSZ. (Daarbovenop betaalt hij ook nog patronale sociale zekerheidsbijdragen op jouw loon).

Groeipakket

Idem voor zelfstandige en werknemers

Moederschapsrust

Als zelfstandige heb je recht op maximaal 12 weken (3 + 9) moederschapsrust (13 bij een meerling). Via het ziekenfonds ontvang je een wekelijkse moederschapsuitkering (een forfaitair bedrag).

Ook kan je na een bevalling gratis dienstencheques aanvragen via je sociaal verzekeringsfonds. Deze cheques dienen om je te ondersteunen tijdens je bevallingrust en bij je werkhervatting.

Als werkneemster krijgt je bij de geboorte van je kindje 15 weken moederschapsrust. De eerste maand na de bevalling krijg je 82% van je brutoloon, de tweede maand 75%

Pensioen

Jouw pensioen wordt op dezelfde manier berekend als dat van een werknemer: op basis van de betaalde sociale bijdragen en het aantal loopbaanjaren. Maar als zelfstandige betaal je meestal minder sociale bijdragen, waardoor je pensioen ook lager uitvalt. Logisch.

Een vrij aanvullend pensioen is een optie.

Een werknemer betaalt meer sociale bijdragen, hierdoor ontvang je meestal ook meer pensioen dan wanneer je zelfstandige zou zijn geweest. Het minimumpensioen ligt wel op min of meer gelijke hoogte.

Arbeidsongeschiktheid

Bij ziekte of ongeval krijg je vanaf de eerste dag van arbeidsongeschiktheid een uitkering, op voorwaarde dat je langer dan 7 dagen arbeidsongeschikt bent. De uitkering bestaat uit een forfaitaire dagvergoeding (bedrag afhankelijk van de gezinssituatie). Een ongevallenverzekering heb je als zelfstandige niet. Zelf een verzekering afsluiten voor een gewaarborgd inkomen kan je zeker overwegen.

Als werknemer krijgt je al vanaf de eerste dag van arbeidsongeschiktheid van je werkgever een gewaarborgd inkomen. Vanaf dag 31 neemt het ziekenfonds over en krijg je een uitkering (percentage van een begrensd maandloon). Een arbeidsongeval of een beroepsziekte geeft recht op een uitkering via de arbeidsongevallenverzekering van je werkgever of van het Fonds voor Beroepsziekten.

Vakantie en werkloosheid

Geen betaalde vakantiedagen voor jou ...

Jij hebt betaalde vakantie!

Werkloosheid

Werkloosheidsuitkeringen voor een zelfstandige zijn er niet.

Bij faillissement, een gedwongen onderbreking of een stopzetting wegens economische moeilijkheden kan je wel een beroep doen op een overbruggingsrecht. Je kan per gebeurtenis maximaal 12 maanden een overbruggingsuitkering krijgen. De totale duur over je volledige loopbaan bedraagt maximaal 24 maanden, op voorwaarde dat je gedurende minstens 60 kwartalen pensioenrechten als zelfstandige hebt opgebouwd

Je kan rekenen op een werkloosheidsuitkering mocht dat nodig zijn.

 

Het grote verschil tussen de zelfstandige en de werknemer is de mate van zelfstandigheid.

Video: zelfstandige worden, hoe begin je daaraan?

Hier staat inhoud die gebruik maakt van marketing-cookies.
Aanvaard marketing-cookies om deze inhoud te tonen.