Je zaak overdragen

Zin om het rustiger aan te doen en je kinderen steviger in het zadel te zetten? Klaar om met pensioen te gaan? Of kreeg je een aanbod waartegen je geen nee kunt zeggen? Wat ook de reden is, bij het uit handen geven van je onderneming aan een nieuwe eigenaar komt heel wat kijken - op financieel, fiscaal, juridisch en menselijk vlak. Op tijd aan de voorbereidingen beginnen verhoogt je kansen op een succesvolle overdracht.

Je hebt beslist om gas terug te nemen als zaakvoerder, of zelfs om je zelfstandige activiteiten te stoppen. Toch wil jij je bedrijf niet stopzetten. En je wilt het ook niet laten samensmelten met een andere onderneming. Dan zijn er nog drie scenario’s over:

1. Je zaak blijft binnen de familie. Je draagt de eigendom en de leiding volledig over aan één of meerdere familieleden.
    
2. Je familie behoudt de controle. Je familie blijft eigenaar van de zaak en stelt een manager aan voor de dagelijkse leiding van het bedrijf. Eventueel tot je kinderen klaar zijn om het roer over te nemen.
    
3. Je verkoopt de onderneming. Een koper neemt je zaak over, jij neemt er afscheid van. Je verkoopt je bedrijf aan een vertrouwd persoon - zakenpartner, personeelslid, leverancier … of een geïnteresseerde die je eerder nog niet kende.

Je zaak heb je vanuit het niets opgebouwd, of ze is al een paar generaties in je familie. Je levenswerk overlaten aan een derde is dan ook niet gemakkelijk. Zeker als het nog veel kan betekenen voor anderen. Kijk dus altijd eerst even binnen je familie: wie van de jongere generatie staat te trappelen om een nieuw hoofdstuk te schrijven voor je bedrijf? Vind je niemand? Kijk dan even of je medevennoot of misschien een werknemer de firma wil overnemen.

De overdracht of verkoop van je bedrijf bereid je best goed voor - lang voor je de definitieve stappen zet om het over te laten. Dat doe je in zeven stappen:

1. oriënteer je: bepaal je persoonlijke en financiële doelen, en vorm een beeld van wie je zaak mag overnemen
    
2. informeer je: zoek voor jou relevante informatie bij bijvoorbeeld de overheid, ondernemers- en sectororganisaties, of praat met een adviseur. Kaart je plannen zeker ook al aan bij je familie, en toets de verschillende overdrachtscenario's bij hen af ...
    
3. maak een overdrachtsplan: licht je zaak door op zwaktes en sterktes, of laat ze doorlichten, zorg voor een indicatieve waardebepaling,
    
4. leg de verschillende overdrachtscenario’s naast elkaar: beslis of je kinderen je opvolgen in je zaak, of jij je bedrijf verkoopt of er de controle over behoudt en een manager aanstelt
    
5. stel een overdrachtsplan op om de onderneming klaar te maken voor verkoop of opvolging, en voer het stap voor stap uit
    
6. waardeer de onderneming opnieuw wanneer de onderneming klaar is voor opvolging of verkoop, en stel een vraagprijs vast
    
7. teken de nodige overeenkomsten en draag leiding en/of eigendom (gefaseerd) over

Je zaak optimaal overdragen is een complex proces en emotioneel een grote stap. Voor een maximale opbrengst moet je onderneming bovendien zo aantrekkelijk mogelijk zijn voor kopers in spe. Eerst nog organisatorische, strategische, financiële of juridische dingen veranderen, kan een slim plan zijn. Laat je adviseren en helpen door ervaren buitenstaanders met een nuchtere kijk. Deze specialisten kunnen allemaal voor je klaar staan, naargelang je behoeftes. Ga praten met:

• Het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) geeft je inzicht in de beste optie(s) in jouw persoonlijke situatie, adviseert je over steunmaatregelen en wijst je de weg naar de begeleiding die je verder nodig hebt.
   
• Je boekhouder of accountant of een fiscalist, voor het verzamelen van de fiscale informatie van je onderneming, de waardebepaling, en de fiscale afwikkeling van de overdracht.
   
• Een professionele overnamebemiddelaar, voor het vinden van en onderhandelen met kandidaat-overnemers, hij ondersteunt je tot en met het contract.
   
• Je notaris, voor het inventariseren van de zakelijke en privésituatie en het opstellen van geheimhoudings- of intentieverklaringen, de overeenkomst ...
   
• Een jurist, voor het uitzoeken van contractuele verplichtingen, de legale aspecten van de overdracht en het opstellen van officiële documenten.
   
• Je bankier, voor het financieren van de overdracht en advies voor het herinvesteren of beleggen van de opbrengst.
   
• Een conflictbemiddelaar, voor het geval er een conflict ontstaat waar je zelf niet uit geraakt met je familieleden.
   
• Een coach, voor individuele begeleiding tijdens het proces en bij het knopen doorhakken.
   
• Ondernemersorganisaties als UNIZO of Voka maken je via opleidingen, brochures en persoonlijk advies wegwijs bij alles wat bij de verkoop van je zaak komt kijken.

Stop jij je zelfstandige activiteit volledig? Ga je met pensioen, maar blijf je nog actief in je zaak als consultant? Vergeet niet een ondernemingsloket (zoals Acerta) én je sociaal verzekeringsfonds te contacteren. Die loodsen je door alle formaliteiten die daarbij komen kijken, schrappen je gegevens uit de Kruispuntbank van Onderneming en passen je dossier sociale zekerheid aan of sluiten het af.

Profiteer van de kmo-portefeuille voor:

• coaching en/of advies bij de voorbereiding van je bedrijfsoverdracht
• strategisch advies bij je overdrachtsplan