Arbeidsongeval: procedure en verplichtingen voor werkgevers

Een arbeidsongeval komt regelmatig voor. Maar welke regels moet je als werkgever volgen wanneer je werknemer zo’n ongeval meemaakt? Acerta richt de pijlen op de procedures en verplichtingen voor werkgevers, waaronder de verplichte arbeidsongevallenverzekering.

Een voorval waarbij een van je werknemers betrokken raakt tijdens de uitoefening van zijn of haar job en een lichamelijk letsel oploopt als gevolg van die werkzaamheden, is een arbeidsongeval. En ook op de weg van en naar het werk spreek je bij een ongeluk over een arbeidsongeval.

De definitie van een arbeidsongeval is soms voor interpretatie vatbaar. Om een ongeval als arbeidsongeval te definiëren, moet ze voldoen aan enkele voorwaarden:

• Het gaat over een plotse gebeurtenis

• Met een of meerdere uitwendige oorzaken

• Er is een letsel waarvoor medische kosten nodig zijn

• Er is een oorzakelijk verband tussen het ongeval en het letsel

• Het ongeval is gebeurd tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst

• Het ongeval moet gebeurd zijn door een feit dat in verband staat met de arbeidsovereenkomst

In het algemeen kan een werknemer ten prooi vallen aan drie soorten arbeidsongevallen:

1. Licht ongeval. Een ongeval dat niet leidt tot arbeidsongeschiktheid en loonverlies.

2. Gewoon arbeidsongeval. Een ongeval met letsel waarbij de werknemer langs een arts of een andere specialist moet.

3. Ernstig arbeidsongeval. Een ongeval met ernstige letsels – die al dan niet blijvend van aard zijn – of een ongeval met dodelijke afloop.

Bij een arbeidsongeval is het als werkgever interessant om een standaardprocedure op te stellen. Een soort draaiboek voor jezelf en je werknemers. Uiteraard is iedere werknemer verplicht om een arbeidsongeval, hoe klein ook, aan jou te melden. Arbeidsongevallen kunnen leiden tot ernstige financiële gevolgen. Je aan de procedures en verplichtingen houden is dus noodzakelijk om extra kosten te vermijden.

Wat te doen bij een arbeidsongeval van de lichtste soort? Bij een licht arbeidsongeval noteer je dit het best altijd in het eerstehulpregister. Wanneer het later blijkt dat een doktersbezoek toch noodzakelijk is, dan ben je alsnog verplicht dit te melden aan je arbeidsongevallenverzekeraar. De dienst voor preventie en bescherming op het werk is daarbij verplicht om een arbeidsongevallensteekkaart bij te houden. Op deze kaart staat ieder arbeidsongeval met een arbeidsongeschiktheid van minstens vier dagen.

Deze dienst is ook bevoegd om het formulier voor de aangifte van een arbeidsongeval in te vullen, dat wordt verstuurd naar je arbeidsongevallenverzekeraar. Je moet dit formulier versturen binnen de acht kalenderdagen na het arbeidsongeval, samen met een medisch attest.

Heb je het gevoel dat je werknemer misbruik maakt van de situatie? Dan kan je een controlearts sturen. Dit is mogelijk van zodra de werknemer zich ziek meldt of laat weten dat er een ongeval is gebeurd. Je hoeft daarbij zelfs niet te wachten op een medisch attest.

Bij de aangifte van een ernstig arbeidsongeval moet je een vijftal stappen doorlopen:

1. Je meldt het ongeval meteen aan de regionale directie van Toezicht Welzijn op het werk, je externe preventiedienst en je arbeidsongevallenverzekeraar.

2. Je doet een aangifte bij je arbeidsongevallenverzekeraar.

3. Je doet een aangifte bij de arbeidsinspectie.

4. Je brengt de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk op de hoogte.

5. Je preventieadviseur start een onderzoek naar de oorzaken.

Op de dag van het arbeidsongeval wordt het loon gewoon volledig uitbetaald door de werkgever. Is je werknemer daarna tijdelijk arbeidsongeschikt? Dan ontvangt die een dagvergoeding voor elke dag van de arbeidsongeschiktheid, ook in de weekends. In de praktijk betaal je het loon verder uit gedurende de eerste 30 dagen – een gewaarborgd loon – en krijg je deze vergoeding terugbetaald van je arbeidsongevallenverzekeraar.

De dagvergoeding bij arbeidsongeschiktheid wordt volgens de volgende formule berekend: (basisloon x 90%) / 365. Je werknemer ontvangt deze dagvergoeding tot hij of zij genezen is verklaard of tot er een graad van blijvende arbeidsongeschiktheid wordt bepaald. In dat laatste geval heeft je werknemer recht op een vergoeding die afhankelijk is van de graad van de arbeidsongeschiktheid en het basisloon. Op deze vergoeding heeft de werknemer zelfs levenslang recht. Bij een arbeidsongeval met dodelijke afloop hebben de verwanten recht op verschillende vergoedingen, zoals de begrafeniskosten, vervoerskosten, rente en de overlijdensbijslag.

Bij een arbeidsongeval kan je als werkgever terugvallen op een arbeidsongevallenverzekering. Een verplichte verzekering die alle partijen moet beschermen tegen bepaalde risico’s.

Een arbeidsongevallenverzekering beschermt je werknemers tegen arbeidsongevallen. Als werkgever ben je verplicht om al je werknemers aan te sluiten, los van de job die ze beoefenen. Ook stagiairs en jobstudenten sluit je verplicht aan, nog voor ze een minuut gewerkt hebben. En voor deeltijdse werknemers gelden dezelfde regels als voor vaste werknemers: zij moeten gedekt zijn tijdens hun werkuren en tijdens hun woon-werkverkeer. Alleen zelfstandigen die bij jou aan het werk zijn, moet je niet verzekeren: zelfstandigen zijn zelf verantwoordelijk voor hun arbeidsongevallenverzekering.

Wist je dat de kosten voor deze verzekering fiscaal aftrekbaar zijn? Dat wil zeggen dat ze kunnen opgenomen worden als zakelijke kosten waardoor je kan besparen op de belastingverplichtingen.

Een arbeidsongevallenverzekering dekt medische en farmaceutische kosten, een vervangend loon bij tijdelijke of blijvende arbeidsongeschiktheid én de rente voor de nabestaanden in geval van een dodelijk arbeidsongeval. Zo’n verzekering dekt daarbij niet alleen alle fysieke schade als gevolg van een arbeidsongeval, maar ook de kosten voor de medische verzorging van je werknemer. Is die ook (een tijdje) arbeidsongeschikt door het ongeval? Dan betaalt de arbeidsongevallenverzekering het gewaarborgd loon of een schadevergoeding.

Als het arbeidsongeval een dodelijke afloop kent, dan zorgt de verzekering dat de naaste familie van het slachtoffer een vergoeding krijgt voor de begrafeniskosten en de eventuele vervoerskosten voor het overbrengen van het lichaam. Bovendien maken ze ook aanspraak op een overlijdensvergoeding. 

Wat niet gedekt wordt? Stoffelijke schade, zoals bijvoorbeeld beschadigde kledij en morele schade door het ongeval. En ook voor eventuele erelonen en kamersupplementen die bij een verblijf in het ziekenhuis horen maakt een werknemer geen kans op terugbetaling.

Naast de verplichte verzekering is het soms slim om die aan te vullen met extra’s. Niet wettelijk verplicht, maar het verloningspakket van je werknemers wordt er wel aantrekkelijker door. Met extra financiële zekerheid. Zo is er een extra bescherming voor werknemers met hogere lonen, een verzekering voor de recuperatie van de loonkost na een arbeidsongeval en een aanvullende verzekering bij medische kosten en een begrafenis die de arbeidsongevallenwet niet terugbetaalt.

Wat als er een ongeval gebeurt terwijl je werknemer thuis aan het werk is? Aangezien meer en meer organisaties een hybride werkbeleid toepassen, werd de wetgeving in 2019 aangepast. Zowel structureel als occasioneel telewerk wordt officieel gedekt door de arbeidsongevallenverzekering. Voorwaarde is wel dat het telewerk wordt vermeld in een schriftelijk document. 

Vermeldt het reglement geen specifieke locaties of uurregelingen? Dan is de werknemer enkel gedekt in de eigen woning of op de plaats waar die gewoonlijk werkt en in het uurrooster dat gebruikelijk is in de onderneming.

Belangrijke kanttekening: de arbeidsongevallenverzekering komt alleen tussen wanneer het ongeval gebeurt terwijl de werknemer werk uitvoert voor de werkgever. Wanneer die bijvoorbeeld tijdens de werkuren gaat winkelen en een ongeval krijgt, komt de verzekering niet tussen. De middagpauze is een grijze zone en moet geval per geval bekeken worden. Een ongeval op weg naar de broodjesbar voor een snelle lunch zal eerder gedekt worden dan een incident tijdens een winkeluitje onder de middagpauze. 

Bovendien is de werknemer tijdens het woon-werkverkeer alleen gedekt als het ongeval gebeurt tijdens het normale traject van of naar het werk. Dat wil zeggen: de weg van of naar het werk die de werknemer gewoonlijk gebruikt. Als de werknemer dagelijks eerst de kinderen naar school brengt, is die wel gedekt. Gaat je werknemer occasioneel nog even langs een vriend op weg naar huis? Dan vervalt de dekking.

Wat kost een arbeidsongevallenverzekering? Het kostenplaatje is afhankelijk van een aantal factoren:

• De verzekeraar die je kiest.

• Het aantal werknemers dat je wil aansluiten. Hoe groter het bedrijf, hoe groter het potentieel aantal arbeidsongevallen. 

• De functies die je werknemers uitoefenen. Voor arbeiders geldt doorgaans een hogere premie dan voor bedienden. 

• De risico’s die aan elke functie verbonden zijn. Beroepen met hogere risico’s, zoals de bouwsector of de chemische industrie, kunnen hogere premies hebben dan kantoorbanen.